|
Wykonanie podziemnej trasy turystycznej w wyrobiskach podziemnej budowli z okresu II wojny światowej w kompleksie „Osówki” w Głuszycy (woj. Dolnośląskie) zrealizowane w ramach programu Phare – RAPID.
Wielu jej mieszkańców, nie mogąc znaleźć źródeł utrzymania w dominującym na terenie gminy rolnictwie, podejmowało pracę w kopalniach węgla kamiennego Wałbrzycha i Nowej Rudy. Likwidacja tych kopalń spowodowała istotne ograniczenie miejsc pracy. W tej sytuacji, zgodnie ze strategią rozwoju byłego województwa wałbrzyskiego, władze gminy postanowiły wykorzystać jej naturalne walory dla rozwoju turystyki, co pozwoliło stworzyć nowe miejsca pracy w systemie obsługi ruchu turystycznego. Jedną z lokalnych atrakcji są tajemnicze podziemne sztolnie budowane w okresie II wojny światowej w górskim masywie Włodarza, a ściślej, w leżącym na terenie gminy kompleksie „Osówki”. Udostępnienie tych sztolni turystom stało się jednym z podjętych przez władze gminy przedsięwzięć mających na celu ożywienie gospodarcze poprzez stworzenie infrastruktury dostarczającej nowych miejsc pracy, przyciągającej turystów i będącej atrakcyjnym elementem w promowaniu gminy w kraju i zagranicą. Przedsięwzięcie realizowano w trzech etapach. W pierwszych dwóch gmina wykonała ze środków własnych roboty górnicze, montażowe i elektryczne (w tym zasilającą linię energetyczną o długości 500 m. I stację transformatorową), udostępniając pierwszy odcinek (1318 m.) projektowanej podziemnej trasy turystycznej, wybudowała parking wraz ze stacją turystyczną o powierzchni 4400 m2 oraz zakontraktowała budowę drogi dojazdowej do parkingu.
Trzeci etap został zrealizowany jako mały projekt infrastrukturalny przy wsparciu środkami pomocowymi Unii Europejskiej w ramach programu Phare – RAPID. Uzyskanie przez gminę dodatkowych środków finansowych warunkowało zakończenie całego przedsięwzięcia w krótkim, nieprzerwanym cyklu inwestycyjnym.
Z uwagi na zakres specjalistycznych robót górniczych wykonawca robót został wyłoniony w drodze przetargu ograniczonego, w którym oferty złożyły trzy spośród czterech zaproszonych firm.
W trzecim etapie prac, współfinansowanym z programu Phare – RAPID, wykonano i oddano dla ruchu turystycznego ostatni, liczący 382 m. Odcinek podziemnej trasy, mające w całości długość 1700 m. Zadanie wykonano sprawnie, terminowo (od 6 do 28 marca 1997 roku) i z zachowaniem planowanych kosztów umownych.
Nakłady finansowe poniesione na wykonanie robót trzeciego etapu zamknęły się kwotą 47.874,00 EUR, z czego 50%, tj. 23.937,00 EUR, pochodziło ze środków programu Phare – RAPID, a pozostałe 50% ze środków polskich będących w dyspozycji gminy Głuszyca.
Nakłady finansowe poniesione na realizację wszystkich trzech etapów przedsięwzięcia, wraz z robotami dodatkowymi (m. in. Wybudowaniem drogi dojazdowej), wyniosły łącznie 230.000,00 EUR. Przedsięwzięcie realizowano od 27 listopada 1995 do 30 czerwca 1997 roku.
W wyniku realizacji przedsięwzięcia przystosowano do bezpiecznego zwiedzania 1700 m. podziemnych oświetlonych sztolni, ze sztafażem i aranżacją ilustrującą sposób i metody wykonywanych w nich robót oraz z prezentacją hipotez przeznaczenia podziemnych budowli w kompleksie „Osówki” i w całym masywie Włodarza, powstałych tu podczas II wojny światowej. Wybudowano 500m. zasilającej linii energetycznej wraz ze stacją transformatorową, parking o powierzchni 4400 m2 z zapleczem socjalno – sanitarnym do obsługi ruchu turystycznego oraz asfaltową drogę dojazdową do parkingu o długości 2 km.
W wyniku realizacji Podziemnej Trasy Turystycznej osiągnięto zamierzone cele projektodawców. Już w okresie wykonawstwa robót zatrudniano 25 bezrobotnych w ramach robót publicznych. Po oddaniu Trasy do użytkowania nastąpił znaczny wzrost ruchu turystycznego. Liczba odwiedzających zwiększyła się z 14 tysięcy w 1996 roku do 31 tysięcy w 1999 roku. W okresie trzech lat od udostępnienia Trasy jej obiekty zwiedziło 75 tysięcy turystów z całego świata. Obsługą ruchu turystycznego w podziemnych sztolniach i utrzymaniem Trasy zajmuje się utworzony przez gminę Zakład Turystyczny zatrudniający 12 osób. W sąsiadującej bezpośrednio z Głuszycą w miejscowości Sierpnice zauważalne jest ożywienie gospodarcze. Po przekazaniu Trasy do użytku sprzedano w tej miejscowości 20 działek rekreacyjnych. W jej otoczeniu powstały 3 gospodarstwa agroturystyczne, w tym jedno ze szkółką jeździecką. Zarejestrowano i uruchomiono działalność rekreacyjno – sportową i hotelarską. W związku z udostępnieniem Trasy powstało pięć punktów małej gastronomii. W sumie działalność podjęło 10 nowych prywatnych podmiotów gospodarczych, zatrudniających około 30 osób. Rozwój ruchu turystycznego stworzył zapotrzebowanie na usługi związane z jego obsługą. Staraniem władz gminy wytyczono trasy spacerowe w otoczeniu głównego obiektu. W samej Głuszycy otwarto Punkt Informacji Turystycznej zajmujący się promocją gminy. Wydano wiele materiałów reklamowych i promujących gminę, za pomocą których prezentowano ją na ponad dwudziestu imprezach targowych w kraju i poza granicami. Wzrost zainteresowania walorami turystycznymi gminy, również ze strony sąsiadów z Republiki Czeskiej, doprowadził do otwarcia turystycznego przejścia granicznego dla ruchu rowerowo – pieszego między Głuszyca Górną a czeskimi Janoviczkami. Projektowana jest budowa połączenia drogowego do sąsiedniego kompleksu „Rzeczka” w gminie Walim, w którym także udostępniono zagospodarowane turystycznie podziemne sztolnie.
Niewątpliwy sukces prezentowanego projektu ma swe źródła w dobrym przygotowaniu etapu realizacji, sprawnym, zaangażowanym działaniu władz gminy na rzecz zapewnienia niezbędnych środków finansowych, ale również w rzetelnej i odpowiedzialnej postawie wszystkich pozostałych uczestników postępowania inwestycyjnego. Udostępnienie gminie pomocowych środków finansowych Unii Europejskiej z programu Phare – RAPID przyczyniło, się w decydujący sposób do szybkiego zakończeni przedsięwzięcia i uzyskania przedstawionych wyżej, oczekiwanych i pożądanych efektów. |
